బహుముఖ, విశ్లేషణాత్మక ఆలోచనల తో ఉత్తమ నిర్ణయాల ఎంపిక
జీవితం లో అనుకోని సంఘటనలు ఎదురయ్యేటపుడు, సంక్లిష్టమైన పరిస్థితులు తలెత్తినపుడు మనిషికైన, ఒక వ్యవస్థకైన సరియైన, స్పష్టమైన, తప్పిదాలకు తావు లేని నిర్ణయం తీసుకోవలసి ఉంటుంది. ఒక సంస్థలో ముఖ్యమైన నిర్ణయం తీసుకోడానికి సమావేశాలు జరిగినపుడు అందులో ఫాల్గొన్న ఒక్కొక్కరు ఒక విధమైన ఆలోచన చేయడం వలన, తమ విధానమే సరియైనదని భావించడం వలన అనవసరమైన వాగ్వివాదాలు జరగడం, సమావేశాలు వాయిదా వేయడం అర్ధాంతరం గా ఆగిపోవడం లేదా అమూల్యమైన కాలం వృథా అవడం జరుగుతుంది.
ఈ సమస్యలకు సరియైన పరిష్కారం ఎడ్వర్డ్ ది బనో ప్రతిపాదించిన 6 థింకింగ్ హేట్స్... ఆరు విభిన్నమైన ఆలోచనా సరళులు. ఇది రెండు విషయాలపై ఆధారపడి ఉంది.
ఒకటి. సమాంతర ఆలోచనా విధానం ( parallel Thinking ). రెండు పార్శ్వముఖ ఆలోచనా విధానం ( Lateral Thinking)
సమాంతర ఆలోచన విధానమంటే.. విధాన నిర్ణయ ప్రక్రియ లో ఫాల్గొంటున్న ప్రతి ఒక్కరు తమ వ్యక్తిగత అహం లేదా అభిప్రాయాన్ని ప్రక్కన పెట్టి ఒకే విధమైన మార్గదర్శక ఆలోచన విధానాన్ని అనుసరించాలి. అంటే అందరూ ఒకే కోణం లో ఆలోచిస్తే ఆ విషయం పై మరింత లోతుగా, విస్తృతంగా ఆలోచించడానికి అవకాశం ఉంటుంది.
1 WHITE HAT
..ఈ కోణం లో ఆలోచించేటపుడు అంతా కేవలం సమాచారం, వాస్తవాలు గణాంకాలు గురిమ్చి మాత్రమే తెలియచేయాలి. ఏమిటి? ఎందుకు? ఎక్కడ? ఎప్పుడు? ఎలా? అనే ప్రశ్నలకు సంబంధించిన వివరాల సేకరణ మరియు వాటి వ్యక్తీకరణ మాత్రమే చేయాలి. నిర్ణయం తీసుకునేందుకు సమస్య గురించి ఉన్న విషయాలను మాత్రమే తెలియచేయాలి. వ్యక్తిగత అభిప్రాయాలు గాని నమ్మకాలు గాని తెలియచేయకూదదు. గతం గురించిన వాస్తవ విషయాలు , గణాంకాలు వ్యక్తపరచాలి. ఈ విషయాలన్నీ నిర్ణయం తీసుకోడానికి ఉపయోగపడతాయి.
తమకు తాము గా వేసుకోవలసిన ప్రశ్నలుః
ఈ సమస్య గురించి నాకు ఏమిటి తెలుసు?
ఈ సమస్య గురించి నాకు ఏమి తెలియదు
ఈ సమస్య వలన తెలుసుకోవలసినవి ఏమిటి?
దీనికి సంబంధించిన గణాంకాలు, వాస్తవాలు న వద్ద ఏమిటి ఉన్నాయి?
2. RED HAT
ఈ కోణం నుండి ఆలోచించేటపుడు మనసులో ఉన్న భావాలను బహిరంగంగా వ్యక్త పరచాలి. ఈ సమస్య పట్ల దానికి సంబంధించిన నిర్ణయం కు సంబంధించి ఏ భావాలు కలిగితే ఉద్వేగాలు కలిగితే వాటిని హేతువుకు సంబంధం లేకుండా బహిరంగంగా వ్యక్తపరచాలి. ఒక విషయం గురించి ఆలోచించేటపుడు అచేతనం గా కలిగే భావోద్వేగాలు తెలియచేయాలి.
ఈ ఆలోచన విధానం వలన తీసుకోబడే నిర్ణయం లో అంతర్గతం గా ఉన్న లోపాలు, అది వ్యక్తులలో కలిగించే తీవ్ర ప్రకోపాలను ముందుగానే తెలుసుకోడానికి ఉపయోగపదుతుంది.
ఈ కోణం లో ఆలోచించే వాళ్ళు తమ అభిప్రాయాన్ని తెలియచేయడానికి తమను తాము ఇలా ప్రశ్నించుకోవాలి.
ఈ సమస్య గురించి నాకు మనసులో ఏమి అనిపిస్తుంది?
దీనికి సంబంధించి నా భావాలు భావోద్వేగాలు ఏమిటి?
నా భావాలకు తగ్గట్టుగా మరోక పరిష్కారం ఏదైనా ఉందా?
నా అంతరాత్మ ప్రబోధం ప్రకారం సరియైన పరిష్కారం ఏమిటి?
3. BLACK HAT
ఇది నకరాత్మక, రంధ్రాణ్వేషక ఆలోచన విధానం. తీసుకోబఓయే నిర్ణయం లో గల లోపాలు, ఒకవేళ ఈ నిర్ణయం తీసుకుంటే జరగబోయే అనర్థాలు, సమస్యలు ముందుగానే తెలియచేస్తూ సాధ్యమైనంత వరకు నిర్ణయం వెనక్కి తీసుకోడానికి సంబంధించిన అంశాలను, అవసరాలను తెలియచేసే ఆలోచనా సరళి.. భయం, అనుమానం, అసూయ. మరియు కోపం మొదలగు నెగటివ్ ఆలోచనలతో కూడుకున్న అభిప్రాయాలను తెలియచేసే విధానం.
అయితే ఈ ఆలోచనా విధానం ప్రమాదకరమైనది మాత్రం కాదు. నిర్ణయం తీసుకోక ముందే ఇలా లోపాలని అన్వేషించడం వలన జరగబోయే అనర్థాలను ముందుగా గుర్తించి సరిదిద్దుకోడానికి అవకాశం ఉంటుంది. ప్రణాళికల లో గల అసంపూర్తి విషయాలను గుర్తించడానికి అవకాశం ఉంటుంది.
ఈ కోణం లో ఆలోచించే వాళ్ళు తమ అభిప్రాయాన్ని తెలియచేయడానికి తమను తాము ఇలా ప్రశ్నించుకోవాలి
ఈ నిర్ణయం వలన జరగబోయే గొప్ప అనర్థం ఏమిటి?
ఈ నిర్ణయం లో లోపాలేమిటి?
ఇది విఫలమవడానికి ఎన్ని అవకాశాలు ఉన్నాయి?
దీని వలన కలిగే విష పరిణామాలేమిటి?
ఈ నిర్ణయం అమలు కాకుండా ఎలా ఆపగలను?
YELLOW HAT
.................ఇంకా ఉంది.....
జీవితం లో అనుకోని సంఘటనలు ఎదురయ్యేటపుడు, సంక్లిష్టమైన పరిస్థితులు తలెత్తినపుడు మనిషికైన, ఒక వ్యవస్థకైన సరియైన, స్పష్టమైన, తప్పిదాలకు తావు లేని నిర్ణయం తీసుకోవలసి ఉంటుంది. ఒక సంస్థలో ముఖ్యమైన నిర్ణయం తీసుకోడానికి సమావేశాలు జరిగినపుడు అందులో ఫాల్గొన్న ఒక్కొక్కరు ఒక విధమైన ఆలోచన చేయడం వలన, తమ విధానమే సరియైనదని భావించడం వలన అనవసరమైన వాగ్వివాదాలు జరగడం, సమావేశాలు వాయిదా వేయడం అర్ధాంతరం గా ఆగిపోవడం లేదా అమూల్యమైన కాలం వృథా అవడం జరుగుతుంది.
ఈ సమస్యలకు సరియైన పరిష్కారం ఎడ్వర్డ్ ది బనో ప్రతిపాదించిన 6 థింకింగ్ హేట్స్... ఆరు విభిన్నమైన ఆలోచనా సరళులు. ఇది రెండు విషయాలపై ఆధారపడి ఉంది.
ఒకటి. సమాంతర ఆలోచనా విధానం ( parallel Thinking ). రెండు పార్శ్వముఖ ఆలోచనా విధానం ( Lateral Thinking)
సమాంతర ఆలోచన విధానమంటే.. విధాన నిర్ణయ ప్రక్రియ లో ఫాల్గొంటున్న ప్రతి ఒక్కరు తమ వ్యక్తిగత అహం లేదా అభిప్రాయాన్ని ప్రక్కన పెట్టి ఒకే విధమైన మార్గదర్శక ఆలోచన విధానాన్ని అనుసరించాలి. అంటే అందరూ ఒకే కోణం లో ఆలోచిస్తే ఆ విషయం పై మరింత లోతుగా, విస్తృతంగా ఆలోచించడానికి అవకాశం ఉంటుంది.
1 WHITE HAT
..ఈ కోణం లో ఆలోచించేటపుడు అంతా కేవలం సమాచారం, వాస్తవాలు గణాంకాలు గురిమ్చి మాత్రమే తెలియచేయాలి. ఏమిటి? ఎందుకు? ఎక్కడ? ఎప్పుడు? ఎలా? అనే ప్రశ్నలకు సంబంధించిన వివరాల సేకరణ మరియు వాటి వ్యక్తీకరణ మాత్రమే చేయాలి. నిర్ణయం తీసుకునేందుకు సమస్య గురించి ఉన్న విషయాలను మాత్రమే తెలియచేయాలి. వ్యక్తిగత అభిప్రాయాలు గాని నమ్మకాలు గాని తెలియచేయకూదదు. గతం గురించిన వాస్తవ విషయాలు , గణాంకాలు వ్యక్తపరచాలి. ఈ విషయాలన్నీ నిర్ణయం తీసుకోడానికి ఉపయోగపడతాయి.
తమకు తాము గా వేసుకోవలసిన ప్రశ్నలుః
ఈ సమస్య గురించి నాకు ఏమిటి తెలుసు?
ఈ సమస్య గురించి నాకు ఏమి తెలియదు
ఈ సమస్య వలన తెలుసుకోవలసినవి ఏమిటి?
దీనికి సంబంధించిన గణాంకాలు, వాస్తవాలు న వద్ద ఏమిటి ఉన్నాయి?
2. RED HAT
ఈ కోణం నుండి ఆలోచించేటపుడు మనసులో ఉన్న భావాలను బహిరంగంగా వ్యక్త పరచాలి. ఈ సమస్య పట్ల దానికి సంబంధించిన నిర్ణయం కు సంబంధించి ఏ భావాలు కలిగితే ఉద్వేగాలు కలిగితే వాటిని హేతువుకు సంబంధం లేకుండా బహిరంగంగా వ్యక్తపరచాలి. ఒక విషయం గురించి ఆలోచించేటపుడు అచేతనం గా కలిగే భావోద్వేగాలు తెలియచేయాలి.
ఈ ఆలోచన విధానం వలన తీసుకోబడే నిర్ణయం లో అంతర్గతం గా ఉన్న లోపాలు, అది వ్యక్తులలో కలిగించే తీవ్ర ప్రకోపాలను ముందుగానే తెలుసుకోడానికి ఉపయోగపదుతుంది.
ఈ కోణం లో ఆలోచించే వాళ్ళు తమ అభిప్రాయాన్ని తెలియచేయడానికి తమను తాము ఇలా ప్రశ్నించుకోవాలి.
ఈ సమస్య గురించి నాకు మనసులో ఏమి అనిపిస్తుంది?
దీనికి సంబంధించి నా భావాలు భావోద్వేగాలు ఏమిటి?
నా భావాలకు తగ్గట్టుగా మరోక పరిష్కారం ఏదైనా ఉందా?
నా అంతరాత్మ ప్రబోధం ప్రకారం సరియైన పరిష్కారం ఏమిటి?
3. BLACK HAT
ఇది నకరాత్మక, రంధ్రాణ్వేషక ఆలోచన విధానం. తీసుకోబఓయే నిర్ణయం లో గల లోపాలు, ఒకవేళ ఈ నిర్ణయం తీసుకుంటే జరగబోయే అనర్థాలు, సమస్యలు ముందుగానే తెలియచేస్తూ సాధ్యమైనంత వరకు నిర్ణయం వెనక్కి తీసుకోడానికి సంబంధించిన అంశాలను, అవసరాలను తెలియచేసే ఆలోచనా సరళి.. భయం, అనుమానం, అసూయ. మరియు కోపం మొదలగు నెగటివ్ ఆలోచనలతో కూడుకున్న అభిప్రాయాలను తెలియచేసే విధానం.
అయితే ఈ ఆలోచనా విధానం ప్రమాదకరమైనది మాత్రం కాదు. నిర్ణయం తీసుకోక ముందే ఇలా లోపాలని అన్వేషించడం వలన జరగబోయే అనర్థాలను ముందుగా గుర్తించి సరిదిద్దుకోడానికి అవకాశం ఉంటుంది. ప్రణాళికల లో గల అసంపూర్తి విషయాలను గుర్తించడానికి అవకాశం ఉంటుంది.
ఈ కోణం లో ఆలోచించే వాళ్ళు తమ అభిప్రాయాన్ని తెలియచేయడానికి తమను తాము ఇలా ప్రశ్నించుకోవాలి
ఈ నిర్ణయం వలన జరగబోయే గొప్ప అనర్థం ఏమిటి?
ఈ నిర్ణయం లో లోపాలేమిటి?
ఇది విఫలమవడానికి ఎన్ని అవకాశాలు ఉన్నాయి?
దీని వలన కలిగే విష పరిణామాలేమిటి?
ఈ నిర్ణయం అమలు కాకుండా ఎలా ఆపగలను?
YELLOW HAT
.................ఇంకా ఉంది.....